János I. (Szapolyai) jego życie

<p>János I, znany również jako János Szapolyai, urodził się w Szepesváralja w 1480 lub 1487 roku w wpływowej rodzinie rodu Szapolyai. Jego ojcem był palatyn István Szapolyai, a matką księżna Hedvig Tescheni. W latach 1510-1526 János I rządził jako wojewoda Siedmiogrodu. W tym okresie stłumił także powstanie chłopskie György Dózsa, za co okrutnie rozstrzelał przywódcę powstańców, po bitwie pod Mohaczem w 1526 r., w której brał udział II. Król Ludwik stracił życie, János I został wybrany na króla Węgier przez parlament Székesfehérvár i koronowany. Jednak roszczenia do tronu zgłosił także Ferdynand I z rodu Habsburgów, w związku z czym doszło do podwójnej elekcji króla. Dzięki wsparciu sułtana osmańskiego Jánosa Szulejmána I utrzymał tron, nie mógł jednak zmienić wyniku podwójnej elekcji króla I. W 1528 roku János został zmuszony do wkroczenia do Polski przez wojska Ferdynanda I, a następnie poprosił o opiekę sułtana Szolimána. Szolimán poprowadził kampanię w imieniu Węgier i przywrócił Jánosowi I zamek w Budzie oraz dużą część kraju w posiadanie. W 1538 roku na mocy traktatu pokojowego z Váradu pogodził się z Ferdynandem, lecz po jego śmierci pozostawił cały kraj Habsburgom I. János zmarł w 1540 roku w wieku 53-60 lat na skutek udaru mózgu. Na tronie zasiadł po nim jego syn János Zsigmond. Po życiu Jánosa I kraj został podzielony na trzy części: Królestwo Węgier rządzone przez ród Habsburgów, podbitą turecką część Imperium Osmańskiego oraz Księstwo Siedmiogrodu, które powstało ze wschodnich ziem należących do Szapolyai. Z żony Izabelli Jagiello (1519–1559) z polskiej księżniczki królewskiej urodził się 1 syn, István János Zsigmond (1540–1571), II. Król węgierski wybrany pod imieniem János, książę Siedmiogrodu pod imieniem János Zsigmond, nie ożenił się, nie miał dzieci.</p>

János I. (Szapolyai) Waluta

<p>János Szapolyai (1526-1540) bił monety podobnie jak Ferdynand I (1526-1564) z rodu Habsburgów. Do początku lat pięćdziesiątych XVI wieku późnośredniowieczny węgierski system monetarny przetrwał prawie bez zmian. Wizerunek medalowy i próba monet odpowiadają również warunkom z lat 1467/1470, jako kontynuacja tradycji menniczych ustanowionych w tym czasie. Jakość emitowanych monet można określić jako dobrą ze względu na rosnącą liczbę fałszerstw sprawa bicia monet regularnie pojawiała się na porządku dziennym ówczesnych zgromadzeń narodowych. Już na Zgromadzeniu Państwowym króla Jánosa w Budzie w 1527 roku stwierdzono, że każdy musi przyjmować pieniądze wybite przez króla – pod karą śmierci – prawo bicia pieniędzy należy wyłącznie do króla, pieniądz przez niego emitowany musi być używany jako środek płatniczy. O dobrej jakości monet króla Jana świadczy fakt, że w swoim dekrecie menniczym z 1531 r. nakazał wybicie dziesięciu latosów (625‰) denarów ze stu marek srebra.Na złotych forintach Jana z Szapolyai widnieje jednolity medal obraz. Awers przedstawia Najświętszą Maryję Pannę w koronie siedzącą na półksiężycu, z Dzieciątkiem Jezus po jej prawej stronie. Na rewersie przedstawiono św. László na portrecie z halabardą w prawej ręce i wiejskim jabłkiem w lewej. Jednak pod koniec lat trzydziestych XVI wieku na niektórych złotych monetach bitych w Kluż-Napoce Szûz Mária został zastąpiony tytułem Szapolyai.</p>